Praźródło powstania Łuczywna
Jeszcze do niedawna przypuszczano, że nazwa pochodzi od drzazgi smolnej używanej do oświetlania, czyli łuczywa, jednakże pierwsze źródła wskazujące nazwę Łuczywna sięgają roku 1584, kiedy to niejaki Gabriel Łuczywieński (Łuczyleński) herbu Jelita piastował urząd dziedzica tychże ziem. Na przestrzeni lat nazwa Łuczywna ulegała zmianie na skutek różniących się zapisów w dokumentach (Łuczylno, Łuczydlno, Łuczywo, Łuczywno), ale dalsza lokalizacja wskazywała, że dotyczy to tej samej miejscowości. Co wydaje się być niezwykle interesujące, nie ma obecnie w Polsce drugiej miejscowości o takiej samej nazwie.
Przygotowując się do napisania tego materiału porozmawiałem z kilkoma osobami, m. in. z nauczycielką języka polskiego, która uczyła mnie w szkole podstawowej i gimnazjum, znacznie dłużej badająca kwestię Łuczywna, szczególnie pod względem językowym. Podzieliła się ze mną cennymi informacjami, na jakie kiedyś trafiła, a które są związane z nazwą mojej miejscowości:
Łuczywno, wś, koniń., gm. Osiek Mały, 13,5 km na płn.-zach. od Koła: in Luczydno … Luczydlno, Luczidlno 1461 […] Łuczywno 1674 MKl […]n. mogła określać miejsce w lesie lub po jego wyrębie, gdzie pozyskiwano łuczydlo, por. luczywne ‚opłata za prawo korzystania z lasów dworskich w celu uzyskania drzewa na łuczywo’ SpXVI, XII 604. W wyniku rozwoju grupy spółgłoskowej -dln- doszło do zróżnicowania fonetycznego nazwy; grupa -dln- uległa uproszczeniu w -ln- lub -dn, wtórnie grupa -dłn- > -łn- > -n-. Grupa -łn- […] stała się podstawą dalszego przekształcenia […] w formę -m-. Postać Łuczywno utrwaliła się w wyniku wtórnego skojarzenia nazwy z ap. łuczywo. Przejściowa postać Łuczydłowo może w celu uniknięcia niewygodnej fonetycznie grupy spółgłoskowej -dłn-. Lit.: Borek, -hn- 138.
Wieś zabudowywana w kształcie eliptycznym skupiała się wokół jeziora, jak jest do dzisiaj i była o charakterze włościańskim. Okolice Łuczywna pełniące funkcje ról folwarcznych przez setki lat trafiały w ręce kolejnych feudałów, którzy prawo do użytkowania ziemi, lasów, wody, torfowisk uzyskali od króla, otrzymując tzw. królewszczyznę. Jezioro podzielone było na 18 numerów przynależnych do poszczególnych gospodarstw. Podobnie było z torfowiskami, które były na terenach niezamieszkałych na pustkowiu „Lasek” (obecnie Smólniki). Do połowy XX w. torf stanowił główne zaplecze opałowe dla większości rodzin zamieszkałych w Łuczywnie.
Pierwszy bardziej rozbudowany protokół świadczący o istnieniu tej miejscowości pochodzi ze słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z roku 1827. Łuczywno należało wówczas do powiatu kolskiego, gminy Sompolno, parafii Lubstówek. Znajdowała się w odległości 15 wiorst od miasta Koła, a liczyła 22 domy i 195 mieszkańców. Natomiast w roku 1884 – 19 domów i 148 mieszkańców.
Czasy nie Łuczywna, a Kiensdorfu. Lata 1939-1945
Okres okupacji hitlerowskiej doprowadził do wcielenia Łuczywna do obszarów III Rzeszy nazwanego Krajem Warty, a sama wieś otrzymała nazwę Kiensdorf. Wielu mieszkańców wsi wysiedlono do obozów bądź na roboty przymusowe do Niemiec, a ich gospodarstwa do końca wojny zajmowali Niemcy. Po wyzwoleniu Łuczywno należało do województwa poznańskiego, później w wyniku reform administracyjnych do województwa konińskiego, żeby powtórnie wrócić do okręgu poznańskiego nazwanego ostatecznie województwem wielkopolskim.
